Niet iedereen had het even goed naar de zin binnen de poorten van de Gestichten in Veenhuizen. Maar ontsnappen? Dat lukte bijna niemand. Op het land, daar kon je het nog eens proberen. Daar was vaak minder bewaking. Maar ín het gebouw? Onmogelijk, dacht men. Tot Freek S. besloot dat hij het anders ging doen. Hij was het zat. Hij miste zijn vrijheid en kon niet goed tegen de dwang die geregeld door de bewakers werd opgelegd.

Hij was klein van stuk. Onopvallend. Geen kapsones, geen grote mond. Maar hij keek goed om zich heen. Hij zag dingen.

Op een dag kwam hij zoals gewoonlijk mee terug van het werk. De groep werd binnengelaten en ieder ging naar zijn zaal voor het avondeten. Dat verliep ordelijk zoals altijd. De avond vorderde en het werd tijd om de kooi in te duiken. Dus ging iedereen voor zijn slaapkooi staan voor de telling.. Een kooi bleef leeg. Freek verscheen niet bij het avondappel…

Er werd meteen alarm geslagen. Alle kooien werden geteld, de slaapzaal doorzocht. Geen spoor van Freek.
De GeWa werd gealarmeerd en zette alles in gang: wachtposten, honden, patrouilles. Maar Freek bleef spoorloos.

Ze begrepen er niets van. Geen gaten in het hek. Geen sporen in het gaas.
En niemand die had gezien dat hij verdwenen was.

Wat niemand wist: Freek zat op een bijzondere plek…

Hij had dagen tevoren de Poepdoos (ook wel “Schijthuis” genoemd door de mannen) bestudeerd.
Onder de plank met het ronde gat — waar elke gevangene zijn behoefte op deed — stond een ton. Een houten ton met een ijzeren ring. Hij tilde de plank op en zag dat er naast de ton wat ruimte was. Niet veel, maar genoeg voor iemand als hij.

Die avond zag hij zijn kans. Geen bewaker in de buurt. Hij tilde voorzichtig de plank op, kroop naar binnen en liet het deksel weer zakken. Het was wat krap, maar het paste.
En hij wachtte af wat er ging gebeuren.

De eerste uren waren het ergst. Het stonk. Elke paar minuten ging er een van de medegedetineerden boven hem zitten. De spetters vlogen hem om de oren. Maar Freek hield zich stil. Dit was zijn kans.

’s Avonds werd het stil in de slaapzaal. De deuren gingen op slot. Bewakers mopperden, telden opnieuw, zochten verder. Niemand dacht natuurlijk aan de poepdoos. Niemand keek onder de plank.

De nacht ging voorbij. Freek bleef zitten. ’s Morgens ging alles opnieuw. Iedereen weer op de bril. Een onophoudelijke kanonnade van geplons, stank en spetters. Freek hield zich schuil tot de slaapzaal weer leeg was, iedereen van het werk terug was en het donker werd…

Toen was het tijd. Via het kleine luik achter de ton — waar de volle tonnetjes normaal door naar buiten werden gehaald — kroop Freek naar buiten. Hij stond op, rekte zich uit en sloop naar de gracht.

Zo makkelijk ging alles nou ook weer niet. Hij moest eerst nog in het donker de gracht over zwemmen. En daarna over het hek met prikkeldraad klimmen. Maar ook dat lukte.

En toen was hij weg. Echt weg. Ze hebben hem nooit meer gezien in Veenhuizen. Geen spoor achtergelaten.
Geen afscheid, maar als een dief in de nacht, verdwenen.

De poepdoos werd daarna het gesprek van de dag. Het luikje achterin bleek een zwakke plek in het systeem. Maar voor Freek’s ontsnapping was het sterk genoeg. De bewaking ging daar vanaf toen wel beter op letten.

Of Freek nog leeft? Waar hij gebleven is? Niemand weet het. Maar in Veenhuizen weet men één ding zeker:
Freek had een stronthekel aan het regiem en kroop letterlijk door de stront zijn vrijheid tegemoet…